یکی از مهم ترین مسائلی که در نصب و راه اندازی آسانسور باید به آن توجه شود، فضای لازم برای نصب و جانمایی دستگاه است. آسانسورها با توجه به نوع و مدل، ظرفیت، سرعت و غیره به فضاهایی با ابعاد متفاوت برای نصب و راه اندازی نیاز دارند. این فضا علاوه بر کافی بودن، باید از نظر استانداردهای فنی و ایمنی نیز مورد تایید باشد تا سیستم آسانسور بتواند با عملکرد مناسب، به جابجایی ایمن کاربران بپردازد. در این مطلب به بررسی فضای لازم برای نصب آسانسور و عوامل موثر بر آن پرداخته ایم.
الزامات حداقل فضا برای نصب آسانسور
در فضای نصب آسانسور باید الزامات و استانداردهای مربوطه رعایت شود. از این رو در ادامه به الزاماتی اشاره کرده ایم که حداقل فضا برای نصب آسانسور باید داشته باشد.
- اندازه شفت
شفت یا چاه که آسانسور را در خود جای می دهد، باید ابعاد کافی داشته باشد تا علاوه بر جابجایی آسان کابین، سرویسکاران و تعمیرکاران آسانسور بتوانند در مواقع مورد نیاز به راحتی به داخل آن بروند. آسانسورهای مسکونی استاندارد معمولا به شفتی با حداقل ابعاد 150×150 سانتی متر (یا پنج فوت در پنج فوت) نیاز دارند. مدل های کوچک تر ممکن است به شفت هایی در ابعاد 120×120 سانتی متر (یا چهار×چهار فوت) نیاز داشته باشند.
- ابعاد کابین
ابعاد کابین آسانسور عامل مهمی در فضای مورد نیاز برای نصب آسانسور است. یک کابین آسانسور مسکونی در حالت استاندارد معمولا در حدود 91 سانتی متر (سه فوت) عرض و 122 سانتی متر (چهار فوت) عمق دارد. با این حال مدل های کوچک تر می توانند با عرض و عمقی به اندازه 91×91 سانتی متر (3×3 فوت) فشرده شوند. اندازه کابین باید بر اساس استفاده مورد نظر انتخاب شده و اطمینان حاصل شود که کاربران به خصوص معلولین حرکتی به راحتی با ویلچر در آن جای می گیرند.
- ابعاد موتورخانه
برای ساخت موتورخانه آسانسور، باید فضایی در نظر گرفته شود تا عملکرد صحیح تجهیزات و انطباق با استانداردهای ایمنی تضمین شود. موتورخانه آسانسور تک، باید حداقل 3.3 متر مربع (تقریبا 36 فوت مربع) مساحت داشته باشد و حداقل ابعاد دیوار باید 2.1 متر (تقریبا 7 فوت) باشد. حداقل ارتفاع موتورخانه باید 2.1 متر (تقریبا 7 فوت) باشد؛ اما توصیه می شود ارتفاع آن 2.4 متر (تقریبا 8 فوت) باشد تا تابش نور و جریان تهویه هوا بهتر انجام شود. همچنین باید بین دیوارها و اجزای ساختمان موتورخانه با تجهیزات نصب شده در آن، حداقل 45 سانتی متر (تقریبا 18 اینچ) فاصله حفظ شده تا عملکرد درست و نگهداری ایمن این تجهیزات امکان پذیر شود.
- عمق چاله یا چاهک آسانسور
در بیشتر آسانسورهای معمولی، عمق چاله اندازه ای برابر با 15 تا 30 سانتی متر (یا 6 تا 12 اینچ) نیاز دارد تا سرویسکاران و تعمیرکاران آسانسور بتوانند در آن قرار بگیرند. با این حال، آسانسورهای پنوماتیک برای شرایط بدون چاله طراحی شده اند و نیازی به حفر زمین برای ایجاد چاله را ندارند.
ملاحظات دیگر
در ادامه به ملاحظات دیگری اشاره شده است که نیاز است در تعیین فضا برای نصب آسانسور به آن ها توجه شود.
- دسترسی به درب و کابین
عرض درب های آسانسور مساله ای مهم در تعیین فضا برای نصب سیستم است. درب های آسانسور در شکل استاندارد باید حداقل 81 تا 91 سانتی متر (یا 32 تا 36 اینچ) عرض داشته باشند تا علاوه بر افراد، صندلی چرخدار بتواند به راحتی به داخل کابین وارد شود. برخی از مدل های کوچک تر ممکن است درب هایی به عرض 53 سانتی متر (یا 21 اینچ) داشته باشند.
- فضا برای اجزای متحرک
علاوه بر شفت و کابین، باید فضایی برای اجزای متحرک آسانسور که در خارج از شفت قرار دارند، اختصاص داده شود. این فضا شامل تجهیزات الکتریکی و هر نوع ماشین آلات مورد نیاز برای عملکرد آسانسور است. همچنین به منظور دسترسی تعمیرکار یا سرویسکار برای انجام تعمیرات و نگهداری این تجهیزات، باید فضای کافی در نظر گرفته شود.
انواع آسانسورها و الزامات فضایی آن ها
در این بخش به بررسی الزامات فضایی برای انواع آسانسورها پرداخته ایم. با توجه به این که آسانسورها در انواع مختلف تولید و نصب می شوند، هر کدام الزامات فضایی خاصی دارد.
- آسانسورهای کششی
آسانسورهای کششی رایج به دلیل اجزای مکانیکی متفاوت، نیاز به فضای بیشتری برای نصب دارند. در این سیستم ها شفت به اندازه حداقل 150×150 سانتی متر (یا 5×5 فوت) و چاله به اندازه 15 تا 30 سانتی متر (یا 6 تا 12 اینچ) عمق نیاز دارد.
- آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیکی به چاله نیاز دارند؛ اما می توانند نسبت به آسانسورهای کششی رایج فشرده تر باشند. اندازه شفت در این سیستم ها معمولا مشابه با آسانسورهای کششی است و به حداقل ابعادی برابر با 150×150 سانتس متر (یا 5×5 فوت) نیاز دارند.
- آسانسورهای پنوماتیک
آسانسورهای پنوماتیک به این دلیل منحصر به فرد هستند که نیازی به چاله ندارند و برای نصب در منازل مسکونی، گزینه ای ایده آل به شمار می روند. این سیستم ها معمولا به شفتی استوانه ای شکل با قطر 140 سانتی متر (یا حدود 4.6 فوت) نیاز دارند و می توانند کابینی به اندازه 90×90 سانتی متر (یا 3×3 فوت) را در خود جای دهند.
عوامل موثر بر فضای نصب آسانسور
عوامل مختلفی بر فضای نصب آسانسور تاثیر می گزارد. درک این عوامل می تواند نصب آسانسور را به شکل درست و استاندارد تضمین کند. در ادامه به این عوامل به صورت مختصر اشاره شده است:
- نوع طراحی و ساختار ساختمان
نوع طراحی و ساختار ساختمان نقش بسیار مهمی در فضای نصب آسانسور دارد. ساختمان های مختلف همانند برج ها یا آپارتمان های مسکونی، نیاز به ملاحظات خاصی در مورد مکان نصب آسانسور دارند. همچنین باید به ساختار ساختمان های مختلف در پشتیبانی از قسمت های مختلف آسانسور همچون موتورخانه، چاه و چاهک توجه شود.
- ابعاد چاه آسانسور
ابعاد چاه باید با اندازه و نوع آسانسور متناسب باشد. معمولا ابعاد استاندارد چاه از پنج فوت عرض و شش فوت عمق شروع می شود. اما این میزان می تواند بسته به مدل آسانسور و نیازهای ساختمان متفاوت باشد.
- نوع آسانسور
نوع آسانسور عامل دیگری است که روی فضای نصب آن تاثیر می گزارد. هر کدام از انواع آسانسورها شامل سیستم های کششی، هیدرولیک، پنوماتیک، ویلایی، خانگی، کارگاهی و غیره فضای نصب مخصوص به خود را نیاز دارند. برای مثال آسانسورهای کششی به دو چاه یکی برای حرکت کابین و دیگری برای وزنه تعادل نیاز دارند. در حالی که آسانسورهای هیدرولیک تنها به چاه کابین نیاز دارند و وزنه تعادل در این سیستم ها وجود ندارد.
- فضای نصب برای تجهیزات سیستم محرکه
فضایی که برای نصب تجهیزات سیستم محرکه مورد نیاز است روی فضای کلی برای نصب آسانسور تاثیر می گزارد. در آسانسورهای موتورخانه دار بسیاری از تجهیزات سیستم محرکه در موتورخانه نصب و راه اندازی می شوند. اما در سیستم های بدون موتورخانه، این تجهیزات در چاه آسانسور قرار می گیرند.
- ظرفیت و ابعاد آسانسور
آسانسورها در هر نوعی که باشند ظرفیت متفاوتی دارند که روی فضای نصب آن ها تاثیر می گزارد. آسانسورهایی با ظرفیت بزرگ تر به فضای بیشتری برای نصب نیاز دارند.
- تعداد طبقات
تعداد طبقات ساختمان روی فضای نصب آسانسور تاثیر می گزارد. هر چه تعداد طبقات ساختمان بیشتر باشد، طول چاه آسانسور نیز افزایش می یابد. در این صورت فضای نصب آسانسور بزرگ تر می شود. آسانسورهایی که بیش از سه طبقه را سرویس می دهند، معمولا طراحی بزرگ تری داشته و فضای مورد نیاز برای نصب آن ها نیز بزرگ تر می شود.
- شرایط محیطی
شرایط محیطی از قبیل نوع چیدمان ساختمان و وجود لوله کشی های تاسیسات و غیره می تواند فضای موجود برای نصب آسانسور را محدود کند. در این صورت فضای نصب دستگاه نیاز به آماده سازی و تنظیمات مربوطه دارد.
- ابعاد درب ها
ابعاد درب های آسانسور برای دسترسی آسان کاربران به آسانسور مساله ای مهم است. درب های استاندارد
آسانسور معمولا 90 سانتی متر عرض دارند. اما برای ساختمان های پرترافیک، درب های عریض تر (تا110 سانتی متر) ممکن است ضروری باشند. همچنین وضعیت درب، چه به صورت تک یا دوتایی، بر فضای کلی مورد نیاز برای نصب آسانسور تاثیر می گزارد. قرارگیری مناسب درب، اطمینان از ورود و خروج روان کاربران را تضمین می کند. به ویژه در محیط های تجاری که انتظار حجم بالای مسافران وجود دارد.
- نیازهای توسعه ای در آینده
پیش بینی نیازهای توسعه ای در آینده به هنگام تعیین فضای نصب آسانسور مساله ای مهم و حیاتی است. ممکن است ساختمان ها در طول زمان استفاده یا اشغال دچار تغییر شوند که نیازمند آسانسورهای بزرگ تر یا با ویژگی های اضافی باشند. برنامه ریزی برای ارتقای آسانسور در آینده در طول مرحله نصب اولیه می تواند در زمان و هزینه های آینده صرفه جویی کند. اختصاص فضای اضافی برای تغییر و اصلاحات آتی اطمینان می دهد که آسانسور می تواند بدون نیاز به اصلاحات ساختاری قابل توجه، با نیازهای در حال تغییر سازگار شود.
- ملاحظات زیبایی شناختی
ترکیب زیبایی شناختی آسانسور در طراحی ساختمان می تواند بر فضای نصب دستگاه تاثیرگزار باشد. معماران و طراحان آسانسور ممکن است به فضای اضافی نیاز داشته باشند تا ورودی جذاب طراحی کرده و نمای آسانسور را با داخل ساختمان هماهنگ کنند. این ملاحظات می تواند به اصلاحات در ابعاد چاه یا طراحی متفاوت کابین منجر شود که بر فضای کلی نصب دستگاه تاثیر می گزارد.
کلام آخر
فضای نصب آسانسور مساله ای مهم است که باید پیش از نصب دستگاه پیش بینی های لازم برای آن انجام شود. هر آسانسور با هر نوع کاربری و ظرفیتی که داشته باشد، به میزان فضای نصب متفاوتی در ساختمان نیاز دارد. در این خصوص یکی از شرکت های پیشرو در صنعت آسانسور که انواع آسانسورها را مطابق با استانداردها و ضوابط مربوطه در کیفیت بالا تولید و نصب می کند، شرکت هیرو آسانسور است. این شرکت تلاش می کند تا طبق فضای نصب موجود در ساختمان ها، آسانسور مناسب و ایمنی را طراحی و تولید کند تا پس از نصب و راه اندازی، بالاترین کارایی را داشته باشد. کارشناسان شرکت هیرو پیش از طراحی آسانسور از محل بازدید کرده و مطابق با جزئیات و شرایط محل، آسانسور مناسب با آن را طراحی می کنند.